(Αναδημοσιεύουμε από το συγγενικό blog του 115ου Δ.Σχ.: http://d.daskalosda.gr)
Την Τετάρτη 19 Σεπτεμβρίου, τα τμήματα της Στ΄ τάξης του σχολείου μας θα επισκεφθούμε το ίδρυμα Θεοχαράκη.
Το Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη παρουσιάζει από τις 7 έως και τις 23 Σεπτεμβρίου 2012 μία μοναδική έκθεση 200 περίπου πρωτότυπων παλαιών χαρτών, που ανήκουν στην συλλογή του καθηγητή Παναγιώτη Ν. Σουκάκου.
Οι χάρτες που εκτίθενται και στους τρεις εκθεσιακούς χώρους του Ιδρύματος Β. & Μ. Θεοχαράκη, εστιάζουν στην χαρτογραφική απεικόνιση του ευρύτερου ελλαδικού χώρου και της ανατολικής Μεσογείου και περιλαμβάνουν μερικά από τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα της εξέλιξης της χαρτογραφίας, από τον 15ο έως τον 19ο αιώνα.
Ανάμεσά τους, χάρτες του χερσαίου και νησιωτικού χώρου, ιστορικοί, θρησκευτικοί και σατιρικοί χάρτες, προμετωπίδες και σελίδες τίτλου από εξαιρετικής επιμέλειας χαρτογραφικές εκδόσεις.
Σημείο αναφοράς στην έκθεση είναι η δωδεκάφυλλη Χάρτα του Ρήγα Βελεστινλή, ηλικίας 215 ετών, ενός από τα σημαντικότερα έργα του Νεοελληνικού διαφωτισμού.
Οι ιστορικοί χάρτες αφορούν μυθολογικά και ιστορικά δρώμενα και γεγονότα, οι θρησκευτικοί αποτυπώνουν την γεωγραφία της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, ενώ οι πολιτικοσατιρικοί, σε μια πρωτότυπη κατηγορία της έκθεσης, προβάλλουν το πολιτικό παρασκήνιο και κριτικάρουν ακόμα και την στάση της Ρωσίας κατά τον Ρωσοτουρικό πόλεμο που, ως χταπόδι, απεικονίζεται να απλώνει τα πλοκάμια της σε Δύση και Ανατολή.
το ίδρυμα Θεοχαράκη
Η περιήγηση στην πορεία του Ελληνισμού διαμέσου των αιώνων στους τρεις ορόφους του Ιδρύματος Θεοχαράκη θα πραγματοποιηθεί μέσω ενός ειδικού εκπαιδευτικού προγράμματος στα πλαίσια του οποίου περιλαμβάνονται και εικαστικές δραστηριότητες.
Πώς έβρισκαν τον δρόμο τους όμως οι κάτοικοι της πόλης Τσατάλ Χουγιούκ —στην σημερινή Τουρκία— το 6200 π.Χ.; Είχαν χαράξει τον αρχαιότερο χάρτη της ανθρωπότητας σε έναν βράχο. Η τέχνη τους διαδόθηκε και εξελίχθηκε, με αποτέλεσμα 4.700 χρόνια αργότερα στην περιοχή Καμόνικα της Ιταλίας σε μια επιφάνεια 4,16Χ2,30 μ. να αποτυπωθεί σε έναν βράχο ο παλαιότερος ευρωπαϊκός χάρτης — μια λεπτομερέστατη αποτύπωση ενός νεολιθικού χωριού.
Έκτοτε κύλησε πολύ μελάνι στο χαρτί. Από τους πρώτους υποτυπώδεις χάρτες με προσανατολισμό που σχεδίασαν οι Βαβυλώνιοι το 2500 π.Χ. ώς τον πρώτο -επισήμως- χαρτογράφο, τον Αναξίμανδρο τον Μιλήσιο, τους συντηρητικούς χάρτες του Μεσαίωνα και την χρυσή εποχή της χαρτογραφίας —την Αναγέννηση—, ο άνθρωπος προσπάθησε να χωρέσει σε μία επιφάνεια όχι μόνο την κοσμοθεωρία του και να υποστηρίξει ότι η Γη είναι επίπεδη ή σφαιρική, αλλά και να τιμήσει το αρχαιοελληνικό παρελθόν, να σατιρίσει πολιτικές τακτικές και συμμαχίες, να οδηγήσει με επιτυχία εμπόρους και στρατιώτες στον στόχο τους.
Ένα ταξίδι λοιπόν σε αυτόν τον ξεχωριστό κόσμο που είδε με πολλά διαφορετικά μάτια «αυτόν τον κόσμο τον καλό, τον χιλιομπαλωμένο» με οδηγό όχι έναν αλλά 200 χάρτες από την συλλογή του καθηγητή Ορθοπεδικής Παναγιώτη Σουκάκου προτείνεται από το Ίδρυμα Θεοχαράκη.
Και αν αυτή η απεικόνιση των Τεμπών μοιάζει περισσότερο με κομψό έργο τέχνης και λιγότερο με χάρτη, είναι ένα μόνο από τα πολύτιμα κειμήλια που προέρχονται από την πλούσια συλλογή —περισσότερα από 400— του καθηγητή Παναγιώτη Σουκάκου.
Μια συλλογή που ξεκίνησε πριν από τρεις δεκαετίες, όταν ο συλλέκτης απέκτησε τον πρώτο του χάρτη στην Ουγγαρία αντί 5 δολαρίων ενώ συνόδευε έναν συνάδελφό του στα παλαιοπωλεία προς αναζήτηση παλαιών φαρμακευτικών δοχείων.
«Δεν αισθάνομαι συλλέκτης. Κάνω το μεράκι μου και απολαμβάνω την ευδαιμονία που μου προσφέρουν οι χάρτες. Τους κρεμάω ακόμη και στο γκαράζ, διότι θέλω να τους βλέπω», λέει στα «Νέα» ο Παναγιώτης Σουκάκος.
Φίλοι, συγγενείς και ασθενείς γρήγορα κατάλαβαν το ενδιαφέρον του για χάρτες κυρίως του ελλαδικού χώρου και συνέβαλαν στην διαμόρφωση της συλλογής του. «Ένας χάρτης ίσως να κοστίζει λιγότερο από την κορνίζα του, αλλά για μένα μπορεί να θεωρείται μεγάλης αξίας, όπως οι χάρτες που χρησιμοποιούνταν τον 19ο αιώνα στα γερμανικά σχολεία για την διδασκαλία των περσικών πολέμων», εξηγεί.
Και αν κάποιος πιστεύει ότι δεν τον ενδιαφέρει να δει πώς αποτυπώνονταν στο διάβα των αιώνων συγκεκριμένα γεωγραφικά διαμερίσματα, νησιά και πόλεις της Ελλάδας, αλλά και τα μικρασιατικά παράλια, η περιοχή της Κωνσταντινούπολης και των Στενών των Δαρδανελλίων, πόσοι θα αντισταθούν και δεν θα θελήσουν να βρουν τα λάθη που κρύβουν αυτοί οι χάρτες;
Πόσοι δεν θα γοητευθούν παρακολουθώντας το ταξίδι των Αργοναυτών ή την πορεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ανακαλύπτοντας τα ελληνικά βασίλεια που πήραν μέρος στον Τρωικό Πόλεμο ή την διαδρομή που ακολούθησαν οι Μύριοι — οι 10.000 Έλληνες μισθοφόροι που συμμετείχαν στην εκστρατεία του Κύρου, καθώς αυτό είναι το θέμα πολλών από τους ιστορικούς χάρτες της έκθεσης;
Κορυφαίος ανάμεσά τους ένας σπάνιος χάρτης που παρουσιάζει 217 εικονογραφημένα επεισόδια της μυθολογίας, της Βίβλου, της αρχαίας και της νεότερης Ιστορίας, ενώ ειδική κατηγορία αποτελούν οι θρησκευτικοί χάρτες με απεικονίσεις που αφορούν από την ζωή του Αβράαμ έως τις περιοδείες του Αποστόλου Παύλου.
«Δεν πρόκειται απλώς για μια συλλογή που εστιάζει σε σπάνιους και αντιπροσωπευτικούς χάρτες του ελλαδικού χώρου και της Ανατολικής Μεσογείου από την Αναγέννηση έως τον 20ό αιώνα, αλλά για μια συλλογή που θα επιτρέψει στον κόσμο να δει μια άλλη πλευρά των χαρτών, πέρα από την αυστηρά επιστημονική που έχει συνδεθεί με το σχολικό μάθημα, και να διαπιστώσει ότι ο χάρτης δεν ήταν απλώς ένα γεωγραφικό όργανο, αλλά και ένα μέσο πολιτικού σχολιασμού», λέει στα «Νέα» η επιμελήτρια της έκθεσης Νατάσα Καστρίτη.
Εξέχουσα θέση στην πρώτη εκτενή παρουσίαση της συλλογής κατέχει ένα από τα ελάχιστα αυθεντικά αντίτυπα της Χάρτας του Ρήγα, «πρώτον εκδοθείσα παρά του Ρήγα Βελεστινλή Θετταλού, χάριν των Ελλήνων και φιλελλήνων», κυκλοφόρησε το 1797 σε 1.220 αντίτυπα, εκ των οποίων εκτιμάται ότι 624 στάλθηκαν στην Σμύρνη, 300 στο Βουκουρέστι και 296 στην Βιέννη, ενώ η τιμή της είχε οριστεί στα 36 γρόσια, όσο δηλαδή κόστιζε ένα καλό βιβλίο της εποχής. Η Χάρτα προέρχεται από την συλλογή Sylvia Ioannou Foundation.
Την παράσταση ωστόσο κλέβουν οι σατιρικοί χάρτες, όπου τα γεωγραφικά όρια μετατρέπονται σε ανθρωπόμορφες ή ζωόμορφες καρικατούρες. Και αν η αρχή έγινε τον Μεσαίωνα διά χειρός ενός ψυχικά διαταραγμένου μοναχού, από τον 18ο αιώνα αυξάνεται ο αριθμός των χαρτών που σχολιάζουν την πολιτική επικαιρότητα: η Ρωσία εμφανίζεται είτε σαν αρκούδα —όπου μάλιστα ο αγγλογαλλικός στόλος τής κόβει τα νύχια του ποδιού της, στο οποίο έχει μετασχηματιστεί η Κριμαϊκή Χερσόνησος— είτε σαν χταπόδι, η Τουρκία χαρτογραφείται σαν γαλοπούλα, η Ελλάδα σαν επιθετικός φουστανελάς και η Ισπανία σαν ταύρος.
Την έκθεση συνοδεύει κατάλογος με κείμενα ειδικών, όπως οι Απόστολος Κατσίκης, Άρτεμις Σκούταρη, Σάββας Δεμερτζής, Αλέξανδρος Γαρύφαλλος, Νατάσα Καστρίτη και Βίκτωρ Μελάς.
Ένας μύθος λέει ότι ο Άτλας ήταν ένας πλούσιος γεωργός από την Μαυριτανία που καλλιεργούσε περιβόλια με ξακουστά μήλα και ο οποίος αρνήθηκε να φιλοξενήσει τον Περσέα. Ο ήρωας τότε του έδειξε το κεφάλι της Μέδουσας που κουβαλούσε στο σακί του και ο Άτλας πέτρωσε. Μεταμορφώθηκε σε ένα τεράστιο βουνό από όπου μπορούσε να δει κάποιος ολόκληρο τον κόσμο.
Κατά μία άλλη εκδοχή, Άτλας είναι το όνομα του πρώτου αστρονόμου που έπεσε στην θάλασσα, βαφτίζοντας έτσι και τον ωκεανό Ατλαντικό, ενώ πολύ αργότερα —και ενώ ο όρος “Άτλας” είχε καθιερωθεί— ταυτίστηκε με τον Τιτάνα Άτλαντα που είχε καταδικαστεί από τον Δία να σηκώνει στους ώμους του τον Ουρανό.
.
Επισκεφθείτε και τον ιστότοπο της έκθεσης:www.thf.gr
Στα πλαίσια της επίσκεψης θα πραγματοποιηθεί και περίπατος στον Εθνικό Κήπο.
Βλ. πληροφορίες για τον εθνικό κήπο.
_________________________________________________________________________
ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ
Την Τετάρτη 19 Σεπτεμβρίου, τα τμήματα της Στ΄ τάξης του σχολείου μας θα επισκεφθούμε το ίδρυμα Θεοχαράκη.
Το Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη παρουσιάζει από τις 7 έως και τις 23 Σεπτεμβρίου 2012 μία μοναδική έκθεση 200 περίπου πρωτότυπων παλαιών χαρτών, που ανήκουν στην συλλογή του καθηγητή Παναγιώτη Ν. Σουκάκου.
Οι χάρτες που εκτίθενται και στους τρεις εκθεσιακούς χώρους του Ιδρύματος Β. & Μ. Θεοχαράκη, εστιάζουν στην χαρτογραφική απεικόνιση του ευρύτερου ελλαδικού χώρου και της ανατολικής Μεσογείου και περιλαμβάνουν μερικά από τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα της εξέλιξης της χαρτογραφίας, από τον 15ο έως τον 19ο αιώνα.
Ανάμεσά τους, χάρτες του χερσαίου και νησιωτικού χώρου, ιστορικοί, θρησκευτικοί και σατιρικοί χάρτες, προμετωπίδες και σελίδες τίτλου από εξαιρετικής επιμέλειας χαρτογραφικές εκδόσεις.
Σημείο αναφοράς στην έκθεση είναι η δωδεκάφυλλη Χάρτα του Ρήγα Βελεστινλή, ηλικίας 215 ετών, ενός από τα σημαντικότερα έργα του Νεοελληνικού διαφωτισμού.
Οι ιστορικοί χάρτες αφορούν μυθολογικά και ιστορικά δρώμενα και γεγονότα, οι θρησκευτικοί αποτυπώνουν την γεωγραφία της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης, ενώ οι πολιτικοσατιρικοί, σε μια πρωτότυπη κατηγορία της έκθεσης, προβάλλουν το πολιτικό παρασκήνιο και κριτικάρουν ακόμα και την στάση της Ρωσίας κατά τον Ρωσοτουρικό πόλεμο που, ως χταπόδι, απεικονίζεται να απλώνει τα πλοκάμια της σε Δύση και Ανατολή.
το ίδρυμα Θεοχαράκη
Η περιήγηση στην πορεία του Ελληνισμού διαμέσου των αιώνων στους τρεις ορόφους του Ιδρύματος Θεοχαράκη θα πραγματοποιηθεί μέσω ενός ειδικού εκπαιδευτικού προγράμματος στα πλαίσια του οποίου περιλαμβάνονται και εικαστικές δραστηριότητες.
Οι χάρτες λένε τη δική τους ιστορία(από την ιστοσελίδα newsn.wordpress)
Ένα κλικ στο Google Earth είναι αρκετό για να «περπατήσουμε» είτε στην κοντινή μας πλατεία είτε στην Νέα Υόρκη. Μια εντολή στο GPS αρκεί για να μας πάρει από το χέρι μια άγνωστη φωνή και να μας βγάλει από τον λαβύρινθο, είτε αυτός ονομάζεται στενά της Κυψέλης είτε δαιδαλώδη σοκάκια της Μυκόνου.Πώς έβρισκαν τον δρόμο τους όμως οι κάτοικοι της πόλης Τσατάλ Χουγιούκ —στην σημερινή Τουρκία— το 6200 π.Χ.; Είχαν χαράξει τον αρχαιότερο χάρτη της ανθρωπότητας σε έναν βράχο. Η τέχνη τους διαδόθηκε και εξελίχθηκε, με αποτέλεσμα 4.700 χρόνια αργότερα στην περιοχή Καμόνικα της Ιταλίας σε μια επιφάνεια 4,16Χ2,30 μ. να αποτυπωθεί σε έναν βράχο ο παλαιότερος ευρωπαϊκός χάρτης — μια λεπτομερέστατη αποτύπωση ενός νεολιθικού χωριού.
Έκτοτε κύλησε πολύ μελάνι στο χαρτί. Από τους πρώτους υποτυπώδεις χάρτες με προσανατολισμό που σχεδίασαν οι Βαβυλώνιοι το 2500 π.Χ. ώς τον πρώτο -επισήμως- χαρτογράφο, τον Αναξίμανδρο τον Μιλήσιο, τους συντηρητικούς χάρτες του Μεσαίωνα και την χρυσή εποχή της χαρτογραφίας —την Αναγέννηση—, ο άνθρωπος προσπάθησε να χωρέσει σε μία επιφάνεια όχι μόνο την κοσμοθεωρία του και να υποστηρίξει ότι η Γη είναι επίπεδη ή σφαιρική, αλλά και να τιμήσει το αρχαιοελληνικό παρελθόν, να σατιρίσει πολιτικές τακτικές και συμμαχίες, να οδηγήσει με επιτυχία εμπόρους και στρατιώτες στον στόχο τους.
Ένα ταξίδι λοιπόν σε αυτόν τον ξεχωριστό κόσμο που είδε με πολλά διαφορετικά μάτια «αυτόν τον κόσμο τον καλό, τον χιλιομπαλωμένο» με οδηγό όχι έναν αλλά 200 χάρτες από την συλλογή του καθηγητή Ορθοπεδικής Παναγιώτη Σουκάκου προτείνεται από το Ίδρυμα Θεοχαράκη.
Ταξίδια με οδηγούς… 200 Άτλαντες
Θα μπορούσε να είναι η απεικόνιση του Παραδείσου: ένα ποτάμι που ρέει. Στις όχθες του πλούσια βλάστηση και άνθρωποι που χορεύουν, κάνουν θυσίες, συζητούν. Πλεούμενα ταξιδεύουν στα νερά του. Και στο βάθος ένα βουνό να δεσπόζει, με έναν βωμό στην κορυφή του. Είναι όμως τα Τέμπη, όπως τα αποτύπωσε στον χάρτη του ο ιδρυτής της ιστορικής χαρτογραφίας Αβραάμ Ορτέλιους στο μνημειακό του έργο «Theatrum Orbis Terrarum». Ένα έργο που το 1573 κόστιζε όσο οι μισθοί τριών μηνών ενός υπαλλήλου!Και αν αυτή η απεικόνιση των Τεμπών μοιάζει περισσότερο με κομψό έργο τέχνης και λιγότερο με χάρτη, είναι ένα μόνο από τα πολύτιμα κειμήλια που προέρχονται από την πλούσια συλλογή —περισσότερα από 400— του καθηγητή Παναγιώτη Σουκάκου.
Μια συλλογή που ξεκίνησε πριν από τρεις δεκαετίες, όταν ο συλλέκτης απέκτησε τον πρώτο του χάρτη στην Ουγγαρία αντί 5 δολαρίων ενώ συνόδευε έναν συνάδελφό του στα παλαιοπωλεία προς αναζήτηση παλαιών φαρμακευτικών δοχείων.
«Δεν αισθάνομαι συλλέκτης. Κάνω το μεράκι μου και απολαμβάνω την ευδαιμονία που μου προσφέρουν οι χάρτες. Τους κρεμάω ακόμη και στο γκαράζ, διότι θέλω να τους βλέπω», λέει στα «Νέα» ο Παναγιώτης Σουκάκος.
Φίλοι, συγγενείς και ασθενείς γρήγορα κατάλαβαν το ενδιαφέρον του για χάρτες κυρίως του ελλαδικού χώρου και συνέβαλαν στην διαμόρφωση της συλλογής του. «Ένας χάρτης ίσως να κοστίζει λιγότερο από την κορνίζα του, αλλά για μένα μπορεί να θεωρείται μεγάλης αξίας, όπως οι χάρτες που χρησιμοποιούνταν τον 19ο αιώνα στα γερμανικά σχολεία για την διδασκαλία των περσικών πολέμων», εξηγεί.
Και αν κάποιος πιστεύει ότι δεν τον ενδιαφέρει να δει πώς αποτυπώνονταν στο διάβα των αιώνων συγκεκριμένα γεωγραφικά διαμερίσματα, νησιά και πόλεις της Ελλάδας, αλλά και τα μικρασιατικά παράλια, η περιοχή της Κωνσταντινούπολης και των Στενών των Δαρδανελλίων, πόσοι θα αντισταθούν και δεν θα θελήσουν να βρουν τα λάθη που κρύβουν αυτοί οι χάρτες;
Πόσοι δεν θα γοητευθούν παρακολουθώντας το ταξίδι των Αργοναυτών ή την πορεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ανακαλύπτοντας τα ελληνικά βασίλεια που πήραν μέρος στον Τρωικό Πόλεμο ή την διαδρομή που ακολούθησαν οι Μύριοι — οι 10.000 Έλληνες μισθοφόροι που συμμετείχαν στην εκστρατεία του Κύρου, καθώς αυτό είναι το θέμα πολλών από τους ιστορικούς χάρτες της έκθεσης;
Κορυφαίος ανάμεσά τους ένας σπάνιος χάρτης που παρουσιάζει 217 εικονογραφημένα επεισόδια της μυθολογίας, της Βίβλου, της αρχαίας και της νεότερης Ιστορίας, ενώ ειδική κατηγορία αποτελούν οι θρησκευτικοί χάρτες με απεικονίσεις που αφορούν από την ζωή του Αβράαμ έως τις περιοδείες του Αποστόλου Παύλου.
«Δεν πρόκειται απλώς για μια συλλογή που εστιάζει σε σπάνιους και αντιπροσωπευτικούς χάρτες του ελλαδικού χώρου και της Ανατολικής Μεσογείου από την Αναγέννηση έως τον 20ό αιώνα, αλλά για μια συλλογή που θα επιτρέψει στον κόσμο να δει μια άλλη πλευρά των χαρτών, πέρα από την αυστηρά επιστημονική που έχει συνδεθεί με το σχολικό μάθημα, και να διαπιστώσει ότι ο χάρτης δεν ήταν απλώς ένα γεωγραφικό όργανο, αλλά και ένα μέσο πολιτικού σχολιασμού», λέει στα «Νέα» η επιμελήτρια της έκθεσης Νατάσα Καστρίτη.
Εξέχουσα θέση στην πρώτη εκτενή παρουσίαση της συλλογής κατέχει ένα από τα ελάχιστα αυθεντικά αντίτυπα της Χάρτας του Ρήγα, «πρώτον εκδοθείσα παρά του Ρήγα Βελεστινλή Θετταλού, χάριν των Ελλήνων και φιλελλήνων», κυκλοφόρησε το 1797 σε 1.220 αντίτυπα, εκ των οποίων εκτιμάται ότι 624 στάλθηκαν στην Σμύρνη, 300 στο Βουκουρέστι και 296 στην Βιέννη, ενώ η τιμή της είχε οριστεί στα 36 γρόσια, όσο δηλαδή κόστιζε ένα καλό βιβλίο της εποχής. Η Χάρτα προέρχεται από την συλλογή Sylvia Ioannou Foundation.
Την παράσταση ωστόσο κλέβουν οι σατιρικοί χάρτες, όπου τα γεωγραφικά όρια μετατρέπονται σε ανθρωπόμορφες ή ζωόμορφες καρικατούρες. Και αν η αρχή έγινε τον Μεσαίωνα διά χειρός ενός ψυχικά διαταραγμένου μοναχού, από τον 18ο αιώνα αυξάνεται ο αριθμός των χαρτών που σχολιάζουν την πολιτική επικαιρότητα: η Ρωσία εμφανίζεται είτε σαν αρκούδα —όπου μάλιστα ο αγγλογαλλικός στόλος τής κόβει τα νύχια του ποδιού της, στο οποίο έχει μετασχηματιστεί η Κριμαϊκή Χερσόνησος— είτε σαν χταπόδι, η Τουρκία χαρτογραφείται σαν γαλοπούλα, η Ελλάδα σαν επιθετικός φουστανελάς και η Ισπανία σαν ταύρος.
Την έκθεση συνοδεύει κατάλογος με κείμενα ειδικών, όπως οι Απόστολος Κατσίκης, Άρτεμις Σκούταρη, Σάββας Δεμερτζής, Αλέξανδρος Γαρύφαλλος, Νατάσα Καστρίτη και Βίκτωρ Μελάς.
Ο μύθος του Άτλαντα
Έχει μια θέση από τις σχολικές σάκες έως τα ναυτιλιακά γραφεία. Ποιος είναι ο Άτλας που βάφτισε το έργο του Γκέραρντ Μερκάτορ, του Φλαμανδού χαρτογράφου, ο οποίος στο ομώνυμο μνημειώδες έργο του το 1585 επιχειρούσε μέσα από μια συστηματική συλλογή χαρτών να συνδυάσει τις εγκυκλοπαιδικές γνώσεις της εποχής του με την κοσμογραφία;Ένας μύθος λέει ότι ο Άτλας ήταν ένας πλούσιος γεωργός από την Μαυριτανία που καλλιεργούσε περιβόλια με ξακουστά μήλα και ο οποίος αρνήθηκε να φιλοξενήσει τον Περσέα. Ο ήρωας τότε του έδειξε το κεφάλι της Μέδουσας που κουβαλούσε στο σακί του και ο Άτλας πέτρωσε. Μεταμορφώθηκε σε ένα τεράστιο βουνό από όπου μπορούσε να δει κάποιος ολόκληρο τον κόσμο.
Κατά μία άλλη εκδοχή, Άτλας είναι το όνομα του πρώτου αστρονόμου που έπεσε στην θάλασσα, βαφτίζοντας έτσι και τον ωκεανό Ατλαντικό, ενώ πολύ αργότερα —και ενώ ο όρος “Άτλας” είχε καθιερωθεί— ταυτίστηκε με τον Τιτάνα Άτλαντα που είχε καταδικαστεί από τον Δία να σηκώνει στους ώμους του τον Ουρανό.
.
Επισκεφθείτε και τον ιστότοπο της έκθεσης:www.thf.gr
Στα πλαίσια της επίσκεψης θα πραγματοποιηθεί και περίπατος στον Εθνικό Κήπο.
Βλ. πληροφορίες για τον εθνικό κήπο.
_________________________________________________________________________
ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΕΠΙΣΚΕΨΗ
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ
(Από την Νικόλ)
.jpg)
ΔΕΙΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΑΤΥΡΙΚΟΥΣ ΧΑΡΤΕΣ:
Οι σατιρικοί χάρτες εμφανίστηκαν στα τέλη του 18ου αιώνα και συνεχίστηκαν μέχρι και τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Δεν αποτελούσαν γεωγραφικά εργαλεία, αλλά ήταν μορφές πολιτικής σάτιρας. Με αυτούς, οι σχεδιαστές τους, περιέγραφαν τα ιστορικά και πολιτικά γεγονότα της εποχής τους με γελοιογραφικά σκίτσα. Οι γελοιογράφοι-χαρτογράφοι, απέδιδαν μορφές ανθρώπων ή ζώων στο σχήμα κάθε χώρας και αναμιγνύοντας αυτές τις μορφές-χώρες δημιουργούσαν την εικόνα της Ευρώπης ή και του Κόσμου. Πρώτος εμπνευστής των σατιρικών χαρτών θεωρείται ο Άγγλος σκιτσογράφος Fred Rose, χάρτης του οποίου ήταν ο γνωστός "Angling in Troubled Waters" του 1899:
.jpg)
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΣΑΤΥΡΙΚΟΥΣ ΧΑΡΤΕΣ:
Οι σατιρικοί χάρτες εμφανίστηκαν στα τέλη του 18ου αιώνα και συνεχίστηκαν μέχρι και τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Δεν αποτελούσαν γεωγραφικά εργαλεία, αλλά ήταν μορφές πολιτικής σάτιρας. Με αυτούς, οι σχεδιαστές τους, περιέγραφαν τα ιστορικά και πολιτικά γεγονότα της εποχής τους με γελοιογραφικά σκίτσα. Οι γελοιογράφοι-χαρτογράφοι, απέδιδαν μορφές ανθρώπων ή ζώων στο σχήμα κάθε χώρας και αναμιγνύοντας αυτές τις μορφές-χώρες δημιουργούσαν την εικόνα της Ευρώπης ή και του Κόσμου. Πρώτος εμπνευστής των σατιρικών χαρτών θεωρείται ο Άγγλος σκιτσογράφος Fred Rose, χάρτης του οποίου ήταν ο γνωστός "Angling in Troubled Waters" του 1899:
Άλλοι σατυρικοί χάρτες:
"Geography Bewitched" ή "a Droll Caricature Map of England and Wales" (Γεωγραφικά Μαγεμένη ή Ένας Χάρτης-Γελοιογραφία της Αγγλίας και της Ουαλίας). Ο χάρτης-καρικατούρα της Αγγλίας είναι του Robert Dighton (1752-1814) και δημοσιεύθηκε στο Λονδίνο από την Bowles & Carver το 1793.
Του ίδιου είναι και οι χάρτες "a Droll Caricature Map of Ireland" (Ένας Χάρτης-Γελοιογραφία της Ιρλανδίας) και "a Droll Caricature Map of Scotland" (Ένας Χάρτης-Γελοιογραφία της Σκωτίας)
Ρωσική αρκούδα
Ένας ασιατικός χάρτης την περίοδο της κινεζικής επανάστασης του 1912. Ο χάρτης αυτός δημοσιεύτηκε στην Ιαπωνία, αλλά δείχνει την πεποίθηση ότι υπήρχε μεγάλη ξένη επιρροή στην Κίνα εκείνη την εποχή. Σε αυτήν την περίοδο, ακριβώς πριν από το ξέσπασμα του πολέμου, η ρωσική αρκούδα δεσπόζει πάνω από την Ευρώπη και την Ασία, η Βρετανία απεικονίζεται ως ένα θαλάσσιο τέρας, που αντανακλά τη θέση της χώρας ως κυρίαρχη ναυτική δύναμη στον κόσμο εκείνη την εποχή, ενώ η Γερμανία εμφανίζεται με αγριογούρουνο με χαυλιόδοντες.
Ευρώπη 1870
Τίποτα δεν πήγαινε καλά στην Ευρώπη το 1870, το έτος του γαλλο-πρωσικού πολέμου που θα οδηγούσε σε μια ενωμένη γερμανική αυτοκρατορία και στην ταπείνωση της Γαλλίας. Σ' αυτόν τον γαλλικό σατιρικό χάρτη (Carte drôlatique d’ Europe, 1870) ο σχεδιαστής -πιστεύεται πως είναι του Paul Hadol- προσπάθησε να σατιρίσει τις εντάσεις και κάθε χώρα εκπροσωπείται από μια καρικατούρα. Οι μοίρες του γεωγραφικού πλάτους στο κάτω μέρος του χάρτη είναι σε βεληνεκές τουφεκιών, ακόμη ένα σχόλιο για την εκρηκτική κατάσταση.
Πρωσία - ο Ότο φον Μπίσμαρκ γονατίζει πάνω στην Αυστρία -ένας κοιμισμένος στρατιώτης- και καλύπτει την Ολλανδία με το δεξί του χέρι
Γαλλία - σαν άγριος Ζουάβος στρατιώτης, στοχεύει με ξιφολόγχη την καρδιά του πρωσικού δυσκίνητου τέρατος
Βέλγιο - πολύ μικρό για να του δοθεί ανθρώπινη μορφή, πιέζεται από τη Γαλλία και την Πρωσία
Αγγλία - μια ηλικιωμένη γυναίκα, αγωνίζεται με την Ιρλανδία (το σκυλί της, αν και μοιάζει περισσότερο με μια μικρή αρκούδα). Η Σκωτία είναι το καπέλο της Γριάς
Ισπανία - μια στρουμπουλή δεσποινίδα, αράζει και συνθλίβει τη μικρή Πορτογαλία (ο στρατιώτης)
Κορσική και Σαρδηνία - μαζί σαν καλικάντζαρος
Ιταλία - ο εθνικός ηγέτης Garibaldi, αντέχει στην πίεση της Πρωσίας
Δανία - ένας μικρός, καυχησιάρης στρατιώτης, ελπίζει πως θα ανακτήσει το Χολστάιν, το έδαφος που έχασε από την Πρωσία λίγα χρόνια νωρίτερα
Νορβηγία και Σουηδία - ένα άγριο σκυλί
Ελβετία - ένα κλειστό εξοχικό σπίτι
Τουρκία - στην Ευρώπη συνθλίβεται από την πίεση των άλλων χωρών ενώ στην Ασία είναι ένα κορίτσι που καπνίζει ναργιλέ
Ρωσία - ένας ρακοσυλλέκτης με την Κριμαία να είναι το μπάλωμα στο παλτό του
Η Ρωσία σαν Χταπόδι
Ο επονομαζόμενος "Χάρτης Χταπόδι" δημοσιεύεται στο Χάρλεμ από τον JJ van Brederode το 1870. Εκείνη την εποχή, η ρωσική αυτοκρατορία θεωρήθηκε πολύ επεκτατική και ήδη έχει απλώσει τα πλοκάμια της γύρω από την Τουρκία και την Περσία, αλλά συγκρατείται από τη Γερμανία.
"Ένας διπλωματικός χιουμοριστικός Άτλας της Ευρώπης και της Ασίας" από τον Kisaburo Ohara (Ιαπωνία - 1904). Εδώ φαίνεται ακόμα περισσότερο η επιθετική διάθεση του ρωσικού χταποδιού. Ο χάρτης δημιουργήθηκε στην Ιαπωνία κατά τη διάρκεια του Ρωσο-ιαπωνικού πολέμου, το 1905.
Das heutige Europa (Η Ευρώπη σήμερα)
Δημοσιεύθηκε στη Ζυρίχη από τον Caesar Schmidt το 1875
ΠΗΓΗ www.e-frapedia.com
Του ίδιου είναι και οι χάρτες "a Droll Caricature Map of Ireland" (Ένας Χάρτης-Γελοιογραφία της Ιρλανδίας) και "a Droll Caricature Map of Scotland" (Ένας Χάρτης-Γελοιογραφία της Σκωτίας)
Ρωσική αρκούδα
Ένας ασιατικός χάρτης την περίοδο της κινεζικής επανάστασης του 1912. Ο χάρτης αυτός δημοσιεύτηκε στην Ιαπωνία, αλλά δείχνει την πεποίθηση ότι υπήρχε μεγάλη ξένη επιρροή στην Κίνα εκείνη την εποχή. Σε αυτήν την περίοδο, ακριβώς πριν από το ξέσπασμα του πολέμου, η ρωσική αρκούδα δεσπόζει πάνω από την Ευρώπη και την Ασία, η Βρετανία απεικονίζεται ως ένα θαλάσσιο τέρας, που αντανακλά τη θέση της χώρας ως κυρίαρχη ναυτική δύναμη στον κόσμο εκείνη την εποχή, ενώ η Γερμανία εμφανίζεται με αγριογούρουνο με χαυλιόδοντες.
Ευρώπη 1870
Τίποτα δεν πήγαινε καλά στην Ευρώπη το 1870, το έτος του γαλλο-πρωσικού πολέμου που θα οδηγούσε σε μια ενωμένη γερμανική αυτοκρατορία και στην ταπείνωση της Γαλλίας. Σ' αυτόν τον γαλλικό σατιρικό χάρτη (Carte drôlatique d’ Europe, 1870) ο σχεδιαστής -πιστεύεται πως είναι του Paul Hadol- προσπάθησε να σατιρίσει τις εντάσεις και κάθε χώρα εκπροσωπείται από μια καρικατούρα. Οι μοίρες του γεωγραφικού πλάτους στο κάτω μέρος του χάρτη είναι σε βεληνεκές τουφεκιών, ακόμη ένα σχόλιο για την εκρηκτική κατάσταση.
Πρωσία - ο Ότο φον Μπίσμαρκ γονατίζει πάνω στην Αυστρία -ένας κοιμισμένος στρατιώτης- και καλύπτει την Ολλανδία με το δεξί του χέρι
Γαλλία - σαν άγριος Ζουάβος στρατιώτης, στοχεύει με ξιφολόγχη την καρδιά του πρωσικού δυσκίνητου τέρατος
Βέλγιο - πολύ μικρό για να του δοθεί ανθρώπινη μορφή, πιέζεται από τη Γαλλία και την Πρωσία
Αγγλία - μια ηλικιωμένη γυναίκα, αγωνίζεται με την Ιρλανδία (το σκυλί της, αν και μοιάζει περισσότερο με μια μικρή αρκούδα). Η Σκωτία είναι το καπέλο της Γριάς
Ισπανία - μια στρουμπουλή δεσποινίδα, αράζει και συνθλίβει τη μικρή Πορτογαλία (ο στρατιώτης)
Κορσική και Σαρδηνία - μαζί σαν καλικάντζαρος
Ιταλία - ο εθνικός ηγέτης Garibaldi, αντέχει στην πίεση της Πρωσίας
Δανία - ένας μικρός, καυχησιάρης στρατιώτης, ελπίζει πως θα ανακτήσει το Χολστάιν, το έδαφος που έχασε από την Πρωσία λίγα χρόνια νωρίτερα
Νορβηγία και Σουηδία - ένα άγριο σκυλί
Ελβετία - ένα κλειστό εξοχικό σπίτι
Τουρκία - στην Ευρώπη συνθλίβεται από την πίεση των άλλων χωρών ενώ στην Ασία είναι ένα κορίτσι που καπνίζει ναργιλέ
Ρωσία - ένας ρακοσυλλέκτης με την Κριμαία να είναι το μπάλωμα στο παλτό του
Η Ρωσία σαν Χταπόδι
Ο επονομαζόμενος "Χάρτης Χταπόδι" δημοσιεύεται στο Χάρλεμ από τον JJ van Brederode το 1870. Εκείνη την εποχή, η ρωσική αυτοκρατορία θεωρήθηκε πολύ επεκτατική και ήδη έχει απλώσει τα πλοκάμια της γύρω από την Τουρκία και την Περσία, αλλά συγκρατείται από τη Γερμανία.
"Ένας διπλωματικός χιουμοριστικός Άτλας της Ευρώπης και της Ασίας" από τον Kisaburo Ohara (Ιαπωνία - 1904). Εδώ φαίνεται ακόμα περισσότερο η επιθετική διάθεση του ρωσικού χταποδιού. Ο χάρτης δημιουργήθηκε στην Ιαπωνία κατά τη διάρκεια του Ρωσο-ιαπωνικού πολέμου, το 1905.
Das heutige Europa (Η Ευρώπη σήμερα)
Δημοσιεύθηκε στη Ζυρίχη από τον Caesar Schmidt το 1875
ΠΗΓΗ www.e-frapedia.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου